سلام سرکار خانم دکتر زرین آذر
میخواستم نظرتونو درباره این مقاله بدونم:
گوجه فرنگی مفید یا مضر؟
امروزه بین اساتید طب سنتی و پزشکان طب غربی بر سر مفید یا مضر بودن گوجه فرنگی و صد البته رب گوجه فرنگی که در واقع تغلیظ شده آن است و همچنین سس گوجه فرنگی، جنجالی برپاست. اساتید طب سنتی بنا به دلایل متعددی که مطرح می کنند آن را یک گیاه مضر برای سلامتی می دانند و از طرفی پزشکان و اساتید طب غربی آن را یک معجون ضد سرطان و مفید می شناسند، در این بین لازم دیدم اندکی موضوع را از نظر سلولی مولکولی باز کنم تا انشا… نتیجه این مقاله، تصمیم درست مردم در خوردن یا نخوردن گوجه فرنگی، رب گوجه فرنگی و سس گوجه فرنگی باشد، گرچه جدیداً محصولات جدیدی بطور افراطی به بازار آمده که شامل آب گوجه فرنگی و چیزهای دیگر می باشد.
تعریف: گوجه فرنگی در زبان های مختلف اسامی مختلفی دارد مثلاً در آذربایجان خودمان به آن بادمجان قرمز می گویند و افغانی ها به آن بادمجان رومی می گویند نام لاتین آن (Solanum Lycopersicum) است.
تاریخچه: خاستگاه این گیاه از منطقه آمریکای جنوبی و مرکزی است و ابتدا در دوره استعمار قدیم توسط اسپانیایی ها به همه دنیا انتقال یافت.
این گیاه که جزو سبزیجات دسته بندی می شود در قرن شانزدهم به انگلستان منتقل شد و برای اولین بار توسط یک پزشک انگلیسی به نام جان جرارد کشت داده شد و در واقع جان جرارد اولین کسی بود که به این حقیقت دست یافت که گوجه فرنگی حاوی ماده سمی است، که بعد ها مشخص شد که این ماده نوعی سم به نام گلیکوآلکالوئید است و به همین علت او در کتابی که منتشر کرد گوجه فرنگی را یک گیاه سمی اعلام نمود و در نتیجه انتشار این مطلب تا مدتها در انگلستان و آمریکای شمالی خوردن آن به علت ناسالم بودن مرسوم نبود.
تاریخچه ورود به ایران: این گیاه از طریق اروپائیان به ترکیه و ارمنستان و همچنین از طریق مسافران اروپا که اغلب شاهزاده های قاجار بودند وارد ایران شد.
در دوره قاجار خانواده معیری برای اولین بار گوجه فرنگی را در مزرعه ای حدود فرودگاه مهرآباد فعلی تهران کشت کردند.
سم گوجه فرنگی از نظر علمی: گوجه فرنگی حاوی ماده ای به نام توماتین که نوعی گلیوآلکالوئید سمی است، آلکالوئید ها ترکیبات پیچیده نیتروژن دار هستند که معمولاً اثرات قوی فیزیولوژیک بصورت اثرات بازی، روی بدن انسان و حیوانات دارد و شاید یکی از رازهای اینکه این گیاه غذای معمولی حیوانات را تشکیل نمی دهد وجود همین سم آلکالوئید در آن است که بطور طبیعی به سمت آن کشیده نمی شوند.
گوجه فرنگی علاوه بر آلکالوئید دارای اسید سیتریک نیز می باشد که آن هم می تواند روی متابولیسم سلولی اثر منفی داشته باشد که طبیعتاً می تواند عملکرد سلولی را در سوخت و ساز و تولید انرژی، دچار مشکل نماید که این موضوع می تواند موجب کاهش تولید انرژی در سلول ها شده و در تمام سلول های بدن کاهش برآیند فعالیت ایجاد نماید.
آلکالوئید در گوجه فرنگی از نوع سمی می باشد و ساختمان آنها شبیه نیکوتین سیگار می باشد
اغلب آلکالوئید ها ترکیبات متبلوری هستند و می توانند در گیاه بصورت آزاد یافت شوند، این ترکیبات معمولاً دارای اثرات فیزیولوژیک برجسته ای روی سلول های بدن انسان و انواع حیوانات می باشند.
در برخی از مقالات جمله معنی داری روی تصویر گوجه فرنگی نقش بسته است که عینا آورده می شود: گوجه فرنگی برای خورده شدن است یا خیر؟!!
مسمومیت: برگ ها، ساقه و میوۀ سبز (کال) گوجه فرنگی دارای میزان بیشتر سم گلیکوآلکالوئید یا توماتین است و مصرف برگ گوجه فرنگی در چای در حداقل یک مورد موجب مرگ فرد شده است؟!!
حساسیت مصرف: مصرف گوجه فرنگی خام می تواند منجر به بروز حساسیت شود و حتی ممکن است موجب بروز آنافیلاکسی شدید گردد، بخصوص شاهد این موضوع در بچه ها و افراد مستعد به حساسیت می باشیم.
از لحاظ علمی گوجه فرنگی به علت اینکه میزان قند و شیرینی بسیار کمی دارد جزو تره بار محسوب می شود و نه میوه و به غلط این گیاه را برخی افراد جزو میوه ها آورده اند که باید اصلاح شود.
از لحاظ طب سنتی گوجه فرنگی دارای طبع سرد و تر است و موجب افزایش بلغم در فرد یا اصطلاحاً غلبه بلغم می گردد و همچنین به علت دارا بودن خاصیت سودا زایی موجب بروز خارش و حساسیت ها و رکود اخلاط بدن و در نتیجه در مرحله پس از بلغم باعث رسوب سودا در بدن و کم شدن فعالیت اعضای بدن می گردد.
تبلیغات: شاید علت تبلیغات بسیار سنگین غرب بر روی مصرف گوجه فرنگی و تعریف و تمجیدهای اغراق آمیز از این گیاه با اینکه خود مقالات غربی هم به وجود گلیکوآلکالوئید سمی در این گیاه اذعان دارند به علت مقاصد سود جویانه باشد که می تواند موجب پر شدن جیب شرکت های غول آسای دارویی جهان شود، که با ایجاد مسمومیت های خفیف مزمن در مردم جهان و کاهش قدرت سیستم ایمنی بدن آنان موجی از بیماری های خود ایمنی مانند لوپوس، آتریت روماتوئید و ام اس و حتی سرطان را ایجاد نماید چیزی که امروزه در برخی کشورها متاسفانه سونامی بیماری لقب گرفته است.
همچنین رب گوجه فرنگی با توجه به اینکه تغلیظ شده چندین کیلو گرم گوجه فرنگی می باشد، می تواند تجمع سم گلیکوآلکالوئید یا توماتین را به چندین برابر افزایش دهد لذا توصیه ما مصرف زرد چوبه و فلفل سیاه و زرد چوبه به عنوان طعم دهنده و رنگ زا در غذاها می باشد ضمن اینکه باید بدانیم زردچوبه و فلفل سیاه هر دو به شدت ضد سرطان، ضد پوکی استخوان، ضد روماتیسم و مقوی معده و قلب هستند.
بنابراین سایر محصولات گوجه فرنگی مانند آب گوجه فرنگی و ترشی گوجه فرنگی و همچنین سس گوجه فرنگی نیز به علت دارا بودن گلیکوآلکالوئید توصیه نمی شوند.
در کنار کباب ها به جای گوجه فرنگی کبابی می توانید از پیاز کبابی که سیخ شده و روی زغال کباب شده و یا از ریحان و سماق استفاده نمائید.
دکتر حسن اکبری
متخصص آسیب شناسی، دانشیار پاتولوژی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
محقق و مدرس طب اسلامی ایرانی
www.drakbary.com
.
.
.
.
.
.
.
.
.
پاسخ:
.
.
.
.
.
.
.
بخشی از گیاه که دانه را در خود نگه میدارد به تعریف رایج میوه شناخته میشود بنابراین گوجه فرنگی در حقیقت جزو میوه ها به حساب میاید و نه سبزیها. این مسئله نه از زاویه ی طبقه بندی که تنهایک قرارداد است بلکه از زاویه ی تفاوت سبزی و میوه در میزان سموم طبیعی دارای اهمیت است .
بسیاری از گیاهان که به مصرف انسان و حیوان میرسند به میزان کم یا بسیار کم دارای سموم مختلف هستند و بدن این سموم را تجزیه کرده و خارج میکند . میزان این سموم در مراحل مختلف رشد گیاه و حتی در قسمتهای مختلف یک گیاه متفاوت است. مثلا برگ و ساقه ی برخی از گیاهان سمی است ولی میوه سالم و قابل مصرف است. در برخی گیاهان مثلا گلابی یا خیار دانه قابل مصرف است ولی دانه ی سیب دارای سم است و به مقدار زیاد نباید مصرف شود . این دانه به دلیل همین سم موجود در آن مصرف دارویی دارد. میوه ها و سبزی ها همچنین دارای مقدار بسیار زیادی آنتی اکسیدان و فیتو کمیکال هستند که به پاکسازی سموم موجود در این مواد از بدن کمک میکنند.
میوه ها نسبت به سبزیها بطور کلی یا فاقد این سموم طبیعی هستند یا به مقدار بسیار کمتری دارند و هر چه میوه رسیده تر باشد سمومش بیشتر تجزیه شده و سالمتر تر برای مصرف میگردد. به همین دلیل گفته میشود که میوه ها ی رسیده بهترین غذا برای انسان هستند. البته باید این را اضافه کنم که این سموم حداقل در گیاهان مصرفی روزمره ی انسان در حدی نیستند که قابل بحث بوده یا مایه ی نگرانی باشند .
در مورد خانواده ی گوجه فرنگی که شامل سیب زمینی و بادنجان و فلفل دلمه ایست باید اضافه کنم که همه ی اعضا این خانواده دارای سمومی هستند که در مراحل مختلف رشد گیاه و میوه به مقادیر بیشتر یا کمتر وجود دارند. مثلا سیب زمینی اگر بماند و جوانه بزند و سبز رنگ باشد سم سولانین موجود در آن به مقدارزیاد میرسد که برای بدن انسان و حیوان مضر گردیده و حتی میتواند باعث مسمومیت هم گردد
رب گوجه فرنگی هم به نظر من به دلایل دیگری از جمله اینکه تغییر شکل داده شده و حرارت دیده و افزودنی ها به آن اضافه شده و در قوطی های کنسروی با مواد شمیایی مختلف نگه داری میشود مضر است و نه به خاطر تجمع سموم موجود درخود ِ گوجه فرنگی
سخن کوتاه اینکه هر سبزی یا میوه ی معمول و مرسوم را که با بدن شما سازگار است تا حد اشتها و به صورت رسیده و درشکل طبیعی آن مصرف کنید . اینرا هم فراموش نکنید که طبیعت در بدن ما دستگاه گوارشی قرار داده که خود بهترین قاضی برای تشخیص خوبی یا بدی مواد مصرفی است. ماده ی غذایی که به چشم زیبا آمده باعث ترشح بزاق دهان میگردد ٬ معده آنرا میپذیرد و پس از مصرف آن احساس سبکی و نشاط و رضایت در بدن ایجاد میشود و نه سنگینی و ترشی و حال تهوع ٬ آن ماده ی ِغذایی برای بدن مناسب است. بدن بهترین قاضی است به آن اعتماد کنید و زبان آنرا بیاموزید
