چرا مصرف شیر برای سلامت دندانها و سلامت بدن انسان بطور کل مضر است.
بیشتر مشکلات دندانها ریشه در عدم توازن مواد مورد نیاز بدن دارند که خود در اثر تغذیه ناسالم بوجود می‌آیند. هر کوششی برای درمان بیماری‌های دهان و دندان اگر به موضوع بنیادین تغذیه سالم نپردازد نهایتاً محکوم به شکست خواهد بود. به این دلیل بسیاری از دندانپزشکان به درستی تأکید بر تغذیه درست و سالم برای سلامت کل بدن می‌کنند. بطور کل می‌توان گفت که سلامت دندانها به سلامت کل بدن وابسته است.
نقش سیستم ایمنی بدن در سلامتی بر هیچ کس پوشیده نیست. گفته می‌شود که سلامت سیستم ایمنی در بیماری‌های دهان و دندان نیز نقش عمده بازی کرده اهمیت فراوانی در پیشگیری این بیماری‌ها دارد.
نقش مصرف شیر در مختل کردن کار سیستم ایمنی بطور خاص و در مساعد کردن محیط کلی بدن برای ایجاد و توسعه بیماری‌ها، سال‌هاست که توسط تحقیقات فراوان ثابت شده است.
محققان نشان داده‌اند که پروتئین موجود در شیر بنام «کازئین» در ایجاد بیماری‌های جدی مانند گروه بیماری‌های «خود ایمنی» (autoimmune)، دسته‌ی بیماری‌های التهابی، انواع سرطان‌ها و بسیاری ناهنجاری‌های دیگر نقش عمده‌ای بازی می‌کنند.
بطور نمونه بیماری‌های خود ایمنی مانند ms (Multiple Sclerosis) ، آرتروز روماتوئید، دیابت نوع یک، آلرژی‌های مختلف، با مصرف شیر ایجاد و یا پیشرفته‌تر می‌گردند.
این مسئله در مورد بیماری‌های التهابی مانند آرتروز استخوانی، کولیت‌های مختلف و انواعی از سرطان‌ها نیز صادق می‌باشد. بطور مثال تحقیقاتی در دانشگاه شیکاگو در ایالت ایلی‌نوی نشان دهنده نقش کازئین شیر در ایجاد و رشد سرطان سینه می‌باشد. آزمایشات دیگری ثابت می‌کنند که این پروتئین نقش مخربی در ایجاد و رشد سرطان کبد و پروستات دارد.
مکانیسم تأثیر پروتئین شیر در اختلال دستگاه ایمنی بدن بدین صورت است که با مصرف شیر گاو مجموعه‌ای از پروتئین‌های بیگانه وارد بدن انسان می‌گردد. بخشی از این پروتئین‌ها در روده‌ها بشکل نیمه کامل هضم شده ایجاد قطعه پاره‌هایی از زنجیرهای اسیدهای آمینه می‌کنند.
این زنجیرها می‌توانند شباهت ساختمانی به برخی پروتئین‌های موجود در بدن داشته، باعث حمله سیستم ایمنی به این پروتئین‌های نیمه هضم و پروتئین‌های خودی شبیه آنها در بدن گردند. بطور مثال ثابت شده که دیابت نوع یک می‌تواند به دلیل حمله سیستم ایمنی بدن به سلولهای تولید کننده انسولین در پانکراس که شباهت ساختمانی با قطعه زنجیرهای پروتئین‌های نیمه هضم موجود در شیر دارند بوجود آید.
تحقیقات نشان می‌دهد که در کودکانی که دچار دیابت می‌شوند و در دوران نوزادی شیر گاو مصرف کرده‌اند پادتن ضد سرم آلبومین گاوی (Bovine Serum Albumin) یا BSA به حد قابل توجهی بالا بوده در صورتی که در کودکان غیر دیابتی این پادتن به میزان بسیار، بسیار اندک وجود داشته یا کاملا غایب می‌باشد.
پروسه مهم و حیاتی دیگری که توسط مصرف شیر دچار اختلال می‌گردد پروسه تبدیل ویتامین D غیرفعال به فرم فعال در کلیه‌ها می‌باشد. ویتامین D که در حقیقت نوعی هورمون می‌باشد در بسیاری فعل و انفعالات حیاتی بدن که در سلامتی نقش عمده دارند شرکت دارد. ویتامین D با جلوگیری از تولید سایتوکاین‌ها (Cytokines) از ایجاد بیماری‌های التهابی جلوگیری می‌کند. مصرف شیر گاو با مختل کردن این پروسه باعث ایجاد و توسعه بیماری‌های التهابی می‌گردد. مکانیسم این مسئله بدین شکل است که ویتامین D در اثر برخورد اشعه ماوراء‌بنفش در پوست بدن تشکیل می‌شود. این ماده سپس توسط جریان خون به کبد رفته در آنجا به فرم متابولیت‌های غیرفعال ذخیره می‌گردد. این متابولیت‌ها سپس در مواقع مورد نیاز در کلیه‌ها به فرم فعال ۱٫۲۵D در می‌آیند تا نقش‌های حیاتی و مهم خود را ایفا کنند. آزمایشات نشان می‌دهند که مصرف شیر و پروتئین‌های حیوانی به دلیل ایجاد محیط اسیدی در خون از عمل آنزیمهای کلیه در فعال کردن ویتامین D جلوگیری کرده باعث کاهش قابل توجه میزان ۱٫۲۵D می‌گردند.
میزان ویتامین D فعال در خون همچنین رابطه معکوس با میزان کلسیم خون دارد. هر چه میزان کلسیم خون بالاتر باشد میزان ۱٫۲۵D یا ویتامین D فعال کمتر خواهد بود.
کلسیم ماده‌ی معدنی مهمی در کارکرد درست ماهیچه‌ها و عصب‌هاست. میزان کلسیم در خون توسط شبکه بهم پیوسته‌ای از غدد، هورمونها، کلیه‌ها و روده‌ها کنترل می‌شود. تا از دامنه نرمال خود بالاتر یا پائین‌تر نرود. این شبکه با کنترل میزان جذب کلسیم از غذا، میزان دفع آن در ادرار و مدفوع و میزان گرفتن کلسیم از استخوان‌ها و بلکه دندانها، کنترل شدید و منظم کلسیم خون را به عهده دارد. زمانی که میزان کلسیم خون بالا می‌رود، ۱٫۲۵D کمتر فعال شده در نتیجه کلسیم کمتری جذب گردیده میزان ترشح و خروج کلسیم ادرار و مدفوع بالا می‌رود.
پس اگر میزان مصرف کلسیم بطور غیر ضروری بالا باشد میزان تبدیل به فرم فعال ویتامین D در کلیه‌ها پائین آمده میزان این ماده در خون کاهش میابد.
بنابراین شیر بعلت داشتن کلسیم و پروتئین بالا از دو طریق در کاهش میزان ویتامینD نقش داشته و در نتیجه بدن را در مقابل عوامل التهابی بی‌دفاع می‌گذارد.
شیر همچنین به دلیل دارا بودن فاکتورهای رشد انسولین مانند (Insulin like growth Factors, IGF) باعث سرعت بخشیدن به رشد سلول‌ها از جمله سلولهای سرطانی می‌گردد. بسیاری از سرطان‌ها بنابراین می‌توانند توسط شیر ایجاد شده یا رشد سریع‌تر پیدا کنند.
آنچه در بالا ذکر شد تنها بخش کوچکی از تأثیرات منفی مصرف شیر در پروتئین‌های حیوانی در سلامت است.
درباره عوارض دیگر مصرف شیر گاو می‌توان از نقش آن در تولید بیماری پوکی استخوان، بیماری‌های قلب و عروق، اسهال، عدم تحمل قند لاکتوز، آلودگی‌های هورمونی و آنتی‌بیوتیکی که خود امروزه منشأ بسیاری اختلالات بیماری‌زا می‌باشند نام برد.
جالب توجه است که بدانیم برعکس باور عوام و بخش اعظمی از پزشکان شیر باعث ایجاد و نه بهبودِ بیماری پوکی استخوان می‌گردد.
شیر با تولید محیط اسیدی در خون (به علت میزان پروتئین بالای شیر) آنرا از حالت قلیایی طبیعی خود خارج می‌کند. بدن برای ترمیم و تصحیح این آنرمالی که می‌تواند در صورت ادامه بسیار خطرناک گشته کار ارگان‌ها و سلول‌ها را مختل کند، دست به دامن استخوان‌ها و دندانها می‌گردد تا کلسیم آنها برای قلیایی کردن خون آزاد کند. کلسیم بهترین و سریع‌ترین عامل قلیایی کردن خون می‌باشد. این کلسیم آزاد شده از استخوان‌ها سپس توسط کلیه‌ها دفع می‌گردد. در نتیجه مصرف شیر باعث پوکی استخوان‌ها و ضعف دندانها می‌گردد. بیماری‌های عفونی دهان و دندان و کرم خوردگی‌ها نیز که از جمله در اثر رشد باکتری‌ها صورت می‌گیرد با اختلال سیستم ایمنی بدن در اثر مصرف شیر چنانکه در بالا توضیح داده شد ارتباط بلاواسطه و مستقیم دارند.
تجربه هزاران ساله بشر نشان داده که طبیعی‌ترین غذا برای بشر و بهترین نوع تغذیه برای سلامتی رژیم غذایی مبتنی بر گیاهان است. امروزه تمامی محققان آگاه بدون استثناء مصرف فراوان میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات و غلات را برای سلامتی و تندرستی توصیه می‌کنند.
شما هم برای داشتن بدنی سالم و دندان‌هایی محکم و سلامت از مصرف شیر و پروتئین‌های حیوانی در حد ممکن یا بطور کامل اجتناب کرده سبزیجات و میوه‌ها را بخش عمده تغذیه خود قرار دهید.
دکتر زرین آذر
دارای بورد تخصصی در دستگاه گوارش، کبد و بیماری‌های داخلی
متخصص تغذیه
کالیفرنیای جنوبی
References
1) Karjalainen J, Martin JM, Knop M et al., “A bovine albumin peptide as a possible trigger of insulin -dependent diabetes”. N England J med. ۱۹۹۲; ۳۲۷:۳۰۲-۷
۲) American Academy of Pediatrics work group on cow’s milk protein and diabetes mellitus. Infant feeding practices and their possible relation to the etiology of diabetes mellitus; Pediatrics 1994; 94: 752-54
3) Cavallo MG, Fava D, Monetini L, “ Cell mediated immune response to beta-casein in recent onset insulin-dependent diabetes: Implication for disease pathogenesis”. Lancet 1996; 348: 926-28
4) Outwater JL, Nicholson A, Barnard ND. “ Dairy products and Breast cancer. The IGF-1, estrogen and BGH Hypothesis”. Med. Hypoth. ۱۹۹۷; ۴۸:۴۵۳-۶۱
۵) Gregorio DI, Emrich LJ, … “ Dietary fat consumption and survival among women with breast cancer”. J Natl cancer Inst ۱۹۸۵; ۷۵: ۳۷-۴۱
۶) Holm LE, Callmer E, Hajalmar ML, … “ Dietary habits and prognostic factors in breast cancer”, J Natl cancer Inst 1989; 81:1218-23
7) Cramer DW, Willett WC, Bell DA, et al. “ Galactose consumption and metabolism in relation to the risk of ovarian cancer”. Lancet 1989; 2:66-71
8) Ratner D, Eshel E,… “ Juvenile rheumatoid arthritis and milk allergy”. J Royal Soc med 1985; 78:410-13
9) Remer T, Manz F, “ Estimation of the renal net acid excretion by adults consuming diets containing variable amounts of protein”. Am clin nutr 1994; 59: 1356-61
10) Feskanich D, Willett WC,… “ Milk, dietary calcium and bone fractures in women: a 12-year prospective study”. Am J Publ Health 1997;87:992-97
11) Van de Laar MAFJ, Van der Korst JK, “ Food intolerance in rheumatoid arthritis. A double blind controlled trial of the clinical effects of elimination of milk allergens and azo dyes”. Ann Rheum Dis 1992; 51:298-302
12) Also same authors , Food intolerance in RA. Clinical and histological aspects. Ann Rheum Dis 1992;51:303-6
13) Chan JM, Stampfer MJ, Ma J et al, “ Insulin- like growth factor-I (IGF-I) and IGF binding protein-3 as predictors of advance stage prostate cancer” J Natt cancer Inst; 94(2002): 1099-1109
14) Norris JM, and Pietropaolo M, Review article; controversial topic series: Milk Protein and Diabetes. J Endocrinol. Invest. 22(1999):568-580
15) Swan RL, Multiple sclerosis: correlation of its incidence with dietary fat Am.J.Med. Sci.; 220(1950):421-430
16) Dip JB. The distribution of MS in relation to the dairy industry and milk consumption; New Zealand med. J 83( 1976): 427-430
17) McDougall JM. ۲۰۰۲ “ MS stopped by McDougall/ swank program”, http:www.nealhendrickson.com/mcdougall//mcdnewannouncementswank02112.httm. November16,2002
18) Malosse D, and Perron H. “Correlation analysis between mild and dairy product consumptionand multiple sclerosis prevalences: a worldwide study. Neuroepidemiology 11(1992):304-312
19) Bronsan JT, and Bronsan ME, “Dietary protein, metabolic acidosis and calcium balance, In:H.H. Darper(ed.) advances in nutritional research, pp.77-105 New York: plenum press, 1982
20) Savilahti E, Akerblom HK, “ Children with newly diagnose insulin dependent diabetes have increased levels of cow’s milk antibodies”, Diabetes Res.7(1998):137-140
21) Yakota A, Yamaguchi T, “ Comparison of islet cell antibodies, islet cell surface antibodies and anti bovine serum albumin antibodies in type I diabetes., Diabetes Res. Clin. Pract. 9(1990):211-217