مصرف زیاد سویا در کودکان بخصوص پسرها آیا میتواند عوارضی داشته باشد؟
اول از اینکه فرزند خود را گیاهخوار بار میآورید به شما تبریک میگویم. رژیم گیاهخواری خواه ناخواه رژیم آیندۀ بشر خواهد بود همچنانکه رژیم گذشتهاش.
سویا از خانوادۀ لوبیاها میباشد که به دلیل داشتن میزان بالای پروتئین و چربیهای مفید از بقیۀ لوبیاها مستثنی است. بسیاری از گیاهخواران سویا را به عنوان منبع پروتئین خود استفاده میکنند. تأثیرات مثبت سویا در پائین آوردن میزان کلسترول خون و بیماریهای قلبی شناخته شده است. سویا همچنین دارای اسیدهای چرب اُمگا3(چربی لازم برای بدن) و کلسیم میباشد.
مهمتر از همه سویا دارای عناصر ضد سرطان به نام ایزوفلاونها (isoflavones) است که از این نظر هم مصرف آن توصیه میشود.
اما باید دانست که در مورد سویا متاسفانه تحقیقات تنایج ضد و نقیض فراوانی عرضه میکنند برخی تحقیقات بشدت از ارزش غذایی و تأثیرات ضد سرطانی این لوبیا دفاع کرده، برخی دیگر باور دارند که سویا نه تنها مفید نبوده بلکه مصرف فراوان آن برای بدن مضر نیز میباشد. هرچند بنظر من بیشترین مشکل امروز سویا دستکاریهای ژنتیکی درآن است. چنانکه میدانید ذرت و سویا محصولاتی هستند که برروی آنها بیش از باقی محصولات دستکاریهای ژنتیکی شده(genetic engineering). مگر اینکه تحت نام ارگانیک (رشد بدون مواد شیمیایی اضافه شده و دستکاریهای ژنتیکی) بفروش برسند.
بسیاری از محققان معتقد به تغذیۀ درست، انسان را از مصرف موادی که در آنها دستکاریهای ژنتیکی میشود برحذر میدارند.
همچنین باید دانست که محصولات تغییر شکل یافتۀ سویا مانند شیر سویا یا پودر پروتئین آن در پروسۀ تغییر شکل مقدار زیادی از مواد خود را از دست میدهند در نتیجه سویا را باید فقط به شکل اصلی آن (فرم لوبیا) یا به صورت توفو مصرف کرد.
سویا همچنین دارای مادهای بنام استروژن گیاهی (phytoestrogen) میباشد. این ماده میتواند با استروژن طبیعی بدن در ورود به سلول رقابت کرده میزان فعالیت استروژن طبیعی بدن را پائین بیاورند.همین عمل باعث میشود که مصرف سویا را در مورد بیماران با سرطان سینه و همچنین برای تخفیف دردها و عوارض دوران قاعدگی توصیه میکنند.
در مورد مردان و پسران به نظر نمیرسد که میزان کم فعالیت استروژنی سویا تأثیری در باروری یا توسعۀ اندامهای تناسلی و رشد هورمونهای مردانه داشته باشد.
تحقیقات نشان میدهند که افرادی که سویا مصرف میکنند کمتر به سرطان پروستات دچار میشوند که این میتواند به دلیل مواد موجود Western union agent در سویا ، یا کمتر مصرف کردن مواد حیوانی و یا هر دو باشد. سویا اگرچه جایگزین راحت و خوبی برای گوشت و مواد حیوانی میباشد باید دانست که اکثر اعضای خانوادۀ لوبیا دارای خواص سویا میباشند جز اینکه سویا از نظر پروتئین و اسیدهای چرب غنیتر است. بنابراین یک رژیم گیاهخواری نباید بالاجبار شامل سویا هم باشد.
توصیۀ من این است که به جای مصرف همه روزه یا فراوان سویا از سایر اعضای خانوادۀ حبوبات بخصوص نخود و لوبیای سبز، عدس و انواع لوبیاهای خشک استفاده کنید.
این را هم باید اضافه کنم که اگر هدفتان از استفادۀ سویا تأمین پروتئین میباشد، همۀ سبزیجات دارای پروتئین فراوان و با کیفیت عالی و قابل جذب میباشند، درنتیجه میتوانید با کم کردن مصرف سویا، اضافه کردن انواع دیگر حبوبات و مصرف فراوان برگهای سبز و پهن مانند کاهو، جعفری، برگ شلغم و چغندر وامثالهم به مقدار فراوان پروتئین بدن خود و فرزندتان را تأمین کنید. فرزندتان بخصوص در سنین رشد باید از مقدار فراوان سبزیجات و همچنین میوهجات استفاده کند. همچنین برای تأمین چربیهای لازم و بسیاری از مواد معجزه آسای دیگر موجود در غذاهای گیاهی مصرف دانهها و مغزهای خام را جزو برنامۀ روزمرۀ او قرار دهید. به جای شیر سویا شیر بادام یا کنجد که درخانه تهیه شده باشد برای فرزندتان مناسبترین شیر است.
سبزیها بهتر است به شکل خام در سالاد مصرف شوند یا آبگرفته شوند ولی میتوان پختۀ آنها را که توسط بخار و به مدت زمان کوتاهی حرارت دیده باشند مصرف کرد.